cover
Contact Name
Ida Ayu Sukma Wirani
Contact Email
idaayusukmawirani@gmail.com
Phone
+6287762000445
Journal Mail Official
idaayusukmawirani@gmail.com
Editorial Address
Jl. Udayana No. 11, Singaraja, Banjar Tegal, Kec. Buleleng, Kabupaten Buleleng, Bali 81116
Location
Kota denpasar,
Bali
INDONESIA
Jurnal Pendidikan Bahasa Bali Undiksha
ISSN : 26141914     EISSN : 25992627     DOI : http://dx.doi.org/10.23887/jpbb.v6i2
Core Subject : Education,
As an international, multi-disciplinary, peer-refereed journal, the scope of this journal is in learning and instruction area which provides a platform for the publication of the most advanced scientific researches in the areas of learning, development, instruction and teaching at Balinese Language Education Undiksha. The journal welcomes original empirical investigation. The papers may represent a variety of theoretical perspectives and different methodological approaches. They may refer to any age level, from infants to adults and to a diversity of learning and instructional settings, from laboratory experiments to field studies. The major criteria in review and the selection process concerns the significance of the contribution to the area of learning and instruction. Instruction, learning and teaching, curriculum development, learning environment, teacher education, educational, technology, and educational development at PBalinese Language Education Undiksha
Arjuna Subject : Umum - Umum
Articles 543 Documents
SESELEH WANGUN INTRINSIK MIWAH GUNA SARAT PAGURON-GURON RING PUPULAN CERPEN SUECAN WIDHI KEKAWIAN I KOMANG ALIT JULIARTHA Putu Agus Dody Andriawan .; Ida Ayu Putu Purnami, S.S., M.Pd .; Ida Bagus Made Ludy Paryatna, S.S. .
Jurnal Pendidikan Bahasa Bali Undiksha Vol. 3 No. 1 (2016)
Publisher : Universitas Pendidikan Ganesha

Show Abstract | Download Original | Original Source | Check in Google Scholar | DOI: 10.23887/jpbb.v3i1.7031

Abstract

KUUB Tetilik puniki matetujon nlatarang indik (1) wangun intrinsik miwah (2) guna sarat paguron-guron sane wenten ring pupulan cerpen suecan widhi. Jejering tetilikane puniki inggih punika pupulan cerpen suecan widhi. Penandang tetilikannyane inggih punika wangun intrinsik miwah guna sarat paguron-guron sane wenten ring pupulan cerpen suecan widhi. Tetilikane puniki nganggen palihan deskriptif kualitatif miwah nganggen metode kramaning studi pustaka miwah kramaning dokumentasi sane kawantu antuk nganggen piranti tetilik marupa kartu data. Data tureksa sane kaanggen inggih punika deskriptif kualitatif, pah-pahannyane (1) nyelehin data, (2) reduksi data, (3) nyorohang data, (4) nelatarang data miwah (5) tetingkesan. Kawentenan wangun intrinsik punika wenten pepitu inggih punika (1) unteng, (2) lelintihan, (3) pragina miwah pawatekan, (4) desa, kala miwah patra, (5) pagenahan sang pangawi, (6) bebaosan miwah (7) piteket. Samian wangun intrinsik puniki prasida kapanggihin ring pupulan cerpen suecan widhi. Guna sarat paguron-guron sane prasida kapanggihin ring pupulan cerpen suecan widhi puniki wenten pepitu minakadi: sradha bhakti (religius), rasa meled uning (rasa ingin tahu), arjawa (jujur), teleb ring pakaryan (kerja keras), urati ring pawongan (peduli sosial), pasawitran (pertemanan/persahabatan) miwah eling ring swadarma (bertanggung jawab). Cutetnyane pupulan cerpen suecan widhi puniki sampun kawangun olih wangun sane jangkep tur guna sarat paguron-guron prasida kapanggihin ring pupulan cerpen suecan widhi puniki prasida kaanggen sesuluh ring kahuripan jadmane. Dumogi pikolih tetilikan puniki prasida mawiguna majeng ring pembina basa Bali miwah para krama Bali nglestariang kasusastraan Bali pamekasnyane ring sajeroning cerpen mabasa Bali. Kata Kunci : Cerpen, guna sarat paguron-guron, wangun intrinsik Abstract This research purpose to explain (1) the intrinsic elements and (2) the value of characters education in the short story collection “Suecan Widhi”. This research subject is the short story collection “Suecan Widhi”. Object of this study is an element of intrinsic and the value of characters education in the short story collection “Suecan Widhi”. This research uses qualitative descriptive sectionand using the literature method and documentation that assited using research intruments such as data card. The data analysis used qualitative descriptive, part of which are (1) identification of data, (2) data reduction, (3) data classification, (4) to explain the data and (5) conclusions. There are seven intrinsic elements such as (1) theme, (2) plot, (3) character and characterization, (4) setting, (5) point of view, (6) conversation and (7) amessage. All those intrinsic elements can be found in the short story collection “Suecan Widhi”. The seven part of value of character education obtained from this collection of short stories “Suecan Widhi” which are: (1) religious, (2) curiosity, (3) honesty, (4) hard working, (5) social caring, (6) friendship and (7) responsibility. The conclusion is the short story collection “Suecan Widhi” has constructed by complete elements and the value of character education that is found in the short story collection “Suecan Widhi” can be used as reflection of humans life. Hopefuly this research may be helpful for Balinese language developer and Balinese community in preserving Balinese language literary especially in Balinese short story. keyword : intrinsic, short story, value of character education
SESELEH WANGUN INTRINSIK MIWAH GUNA SARAT PAGURON-GURON RING SAJERONING PUPULAN CERPEN JRO LALUNG NGUTAH KAKAWIAN IBW WIDIASA KENITEN A.A Raka Adi Suryawati .; Ida Ayu Putu Purnami, S.S., M.Pd .; Prof. Dr. I Nyoman Sudiana, M.Pd .
Jurnal Pendidikan Bahasa Bali Undiksha Vol. 3 No. 1 (2016)
Publisher : Universitas Pendidikan Ganesha

Show Abstract | Download Original | Original Source | Check in Google Scholar | DOI: 10.23887/jpbb.v3i1.7032

Abstract

KUUB Tetilik puniki matetujon anggen nelatarang (1) wangun intrinsik lan (2) guna sarat paguron-guron ring pupulan cerpen Jro Lalung Ngutah kakawian IBW Widiasa Keniten. Tetilikan puniki pinaka tetilikan kapustakaan sane madue kahanan deskriptif kualitatif. Jejering ring tetilikan puniki inggih punika pupulan cerpen Jro Lalung Ngutah kakawian IBW Widiasa Keniten. Penandang tetilikannyane inggih punika wangun intrinsik lan guna sarat paguron-guron ring pupulan cerpen Jro lalung Ngutah Kakawian IBW Widiasa Keniten. Tetilikan puniki nganggen metode dokumentasi lan studi pustaka, data tureksa sane kaanggen inggih punika (1) identifikasi data, (2) reduksi data, (3) klasifikasi data, (4) interpretasi data lan (5) pamicutet. Kawentenan wangun intrinsik punika wenten 7 minakadi (1) unteng, (2) lelintihan satua, (3) pragina, (4) genah kasatuayang, (5) genah linggih sang pangawi, (6) paribasa lan (7) piteket. Samian wangun intrinsik punika prasida kapinggihin ring pupulan cerpen Jro Lalung Ngutah kakawian IBW Widiasa Keniten. Guna sarat paguron-guron sane prasida kapanggihin ring pupulan cerpen puniki wenten 11 minakadi parama tatwa (religius), eling ring swadharma (tanggung jawab), seleg makarya (kerja keras), akeh madue reragragan (kreatif), rasa meled uning (rasa ingin tahu), awiwahara (toleransi), pasawitran (bersahabat), ngutamayang katreptian (cinta damai), urati ring pasemetonan (peduli sesama), urati ring palemahan (peduli lingkungan) lan tresna panegara (cinta tanah air). Guna sarat sane pinih akeh kapanggihin ring pupulan cerpen Jro Lalung Ngutah puniki inggih punika parama tatwa (religius). Dumogi pikolih tetilikan puniki prasida mawiguna majeng ring krama Bali lan pembina basa Bali pamekasnyane ring sajeroning cerpen basa Bali. Kata Kunci : cerpen, guna sarat paguron-guron, wangun intrinsik ABSTRACT The present study aimed at describing (1) intrinsic structure and (2) the value of character education exisying in a short story entitled Jro Lalung Ngutah. This research is a descriptive qualitative literatura nature. The subject of this study was a collection of short stories entitled Jro Lalung Ngutah. The object of this study was intrinsic structure and the value of character education exisying in a short story entitled Jro Lalung Ngutah. This study was designed as descriptive qualitative and the data were collected by usong documentation method and literature review. The data were analyzed in five stages (1) data identification, (2) data reduction, (3) data classification, 4) interpretation of data and (5) conclusion. There are seven intrinsic elements including (1) theme, (2) plot, (3) figure, (4) setting, (5) point of view, (6) proverb, and (7) moral value. Those seven elements were found in the short stories. In the short stories, there were found 11 there were religious, responsible, hard work, creative, curiosity, tolerance, friendship, love peace, care to each other, environmental care and love of country. The most frequent value of character education was religious. Hopefully this study can be beneficial in Balinese language teaching and learning, specifically in terma of short stories. keyword : short story, the value of character education, intrinsic structure
SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN GUNA SARAT PAGURON-GURON RING GEGURITAN BATUR TASKARA OLIH MADE JIMBAR Ni Wayan Juniati Widiantari .; Ida Ayu Putu Purnami, S.S., M.Pd .; Prof. Dr.Ida Bagus Putrayasa,M.Pd .
Jurnal Pendidikan Bahasa Bali Undiksha Vol. 3 No. 1 (2016)
Publisher : Universitas Pendidikan Ganesha

Show Abstract | Download Original | Original Source | Check in Google Scholar | DOI: 10.23887/jpbb.v3i1.7034

Abstract

KUUB Tetilik puniki matetujon anggen nelatarang indik (1) wangun intrinsik, lan (2) guna sarat paguron-guron sane wenten ring geguritan Batur Taskara. Jejering tetilik puniki inggh punika geguritan Batur Taskara. Panandang tetilikannyane inggih punika wangun intrinsik lan guna sarat paguron-guron sane wenten ring geguritan Batur Taskara. Tetilikan puniki nganggen palihan deskripif kualitatif lan nganggen metode kramaning dokmentasi. Data tureksa sane kaanggen inggih punika deskriptif kualitatif, pah-pahannyane (1) Nyelehin Data (identifikasi data), (2) Nyorohang Data, (3) Reduksi Data, (4) Nelatarang Data miwah (5) Tetikesan Data. Kawentenan wangun intrinsik punika wenten nenem inggih punika (1) unteng, (2) lelintihan, (3) rerawatan, (4) pragina, (5) paribasa miwah (6) piteket. Samian wangun intrinsik puniki prasida kapanggihin ring geguritan Batur Taskara. Guna sarat paguron-guron sane prasida kapanggihin ring geguritan Batur Taskara inggih punika guna sarat tatwa (religius), meled uning (rasa ingin tahu), bakti ring pertiwi (cinta tanah air), swadesi, teleb makarya, eling ring swadarma miwah urati ring pasemeton. Cutetnyane geguritan Batur Taskara puniki sampun kawangun olih wangun sane jangkep tur guna sarat paguron-guron sane kapanggihin ring geguritan Batur Taskara mangada prasida kaanggen sasuluh miwah tatuladan ring kahuuripan. Dumogi pikolih tetilikan puniki prasida mawiguna majeng ring Pembina basa Bali pamekasnyane ring sajeroning geguritan. Kata Kunci : geguritan, guna sarat paguron-guron, wangun intrinsik ABSTRACT This study was aimed at describing (1) intrinsic elements, (2) character education value in the novel entitled Geguritan Batur Taskara. The subject of this research was the Geguritan Batur Taskara. Meanwhile, the objects of this research were the intrinsic elements and Character education value of the Geguritan. In order to achieve those goals, this research used descriptive qualitative design. The methods used in this research were documentation method. The obtained data were analyzed by using descriptive qualitative technique with the phases of: (1) data identification, (2) data classification, (3) data reduction (4) data presentation, and (5) conclusion formulation. There are seven intrinsic elements, namely (1) theme, (2) plot, (3) background, (4) characters and characterization, (5) diction, (6) point of view, and (7) message. There are seven character education values, namely religion, curiosity, love ground, autonomous, hardwork, responbility, and care to each other. It was concluded that the elements of the Geguritan Batur Taskara is well-contained with the constructive elements of novel and its character education values can be used as a reference in social conduct. It is expected that the result of this research can be valuable and useful for Balinese language development especially in terms of geguritan. keyword : character education, geguritan, intrinsic elements
KAWENTENAN CAMPUH KODE RING PUPULAN TEMBANG POP BALI BAHAGIA ITU SEDERHANA OLIH LEEYONK SINATRA Ida Ayu Kade Widiastuti .; Prof. Dr. I Nengah Martha,M.Pd .; Ida Bagus Putra Manik Aryana, S.S., M. .
Jurnal Pendidikan Bahasa Bali Undiksha Vol. 3 No. 1 (2016)
Publisher : Universitas Pendidikan Ganesha

Show Abstract | Download Original | Original Source | Check in Google Scholar | DOI: 10.23887/jpbb.v3i1.7055

Abstract

Tetilikan kualitatif puniki matetujon (1) nlatarang soroh campuh kode sane kaanggen ring sajeroning pupulan tembang pop Bali druen Leeyonk Sinatra sane kapalih dados kalih (a) campuh kode manut pawiwit basa miwah (b) campuh kode manut kerta basa. (2) nlatarang parindikan sane ngawinang wentennyane campuh kode ring sajeroning pupulan tembang pop Bali druen Leeyonk Sinatra. Jejering tetilikan puniki inggih punika pupulan tembang pop Bali Bahagia Itu Sederhana olih Leeyonk Sinatra miwah indik panandangnyane inggih punika campuh kode. Ring data tureksa saking tetilikan puniki nganggen deskriptif kualitatif sane marupa reduksi data, pangwedar data miwah pamicutet (verifikasi). Pikolih saking tetilikan puniki inggih punika (1) soroh campuh kode sane kapalih dados kalih inggih punika (a) campuh kode manut pawiwit basa kapolihang 88 data sane marupa campuh kode ka tengah 85 data miwah campuh kode ka sisi 3 data, nanging nenten kapolihang campuh kode cecampuhan ring sajeroning tetilikan puniki. (b) soroh campuh kode manut kerta basa kapolihang antuk 101 data sane marupa 66 data undagan kruna, 26 data undagan frasa, miwah 9 data undagan klausa. (2) Parindikan sane ngawinang wentennyane campuh kode ring pupulan tembang pop Bali Bahagia Itu Sederhana olih Leeyonk Sinatra inggih punika wenten 13 parindikan minakadi (1) akidiknyane panganggen kode, (2) parinama sane pinih kaloktah, (3) pawicara utawi praragan pawicara, (4) sawitra pawicara, (5) genah nongos miwah genah mabebaosan, (6) wangun bebaosan, (7) parindikan, (8) kawigunan miwah tetujon, (9) soroh lan undagan tutur basa, (10) wentennyane pamaos katiga, (11) unteng bebaosan, (12) anggen bebanyolan, miwah (13) anggen bebungahan. Piteket indik campuh kode puniki mawiguna pisan ring sajeroning peplajahan santukan pangajahan basa Bali pastika mabuat pisan nganggen basa sane tiosan anggen jalaran ngeter paplajahan mangda prasida dangan miwah elah katerima tur tetujon saking bebaosan punika kaanggen tetimbangan ri kalaning ngambil utawi nganggen kruna-kruna saking basa tiosan sane patut kadodosang basa Bali miwah sane nenten patut kaanggen ring mabebaosan basa Bali.Kata Kunci : campuh kode, tembang pop Bali The purposes of this study are (1) To explain the types of code mixing that is used in the compilation of Balinese pop song entitle “Bahagia Itu Sederhana” by Leeyonk Sinatra, which are divided into two, they are (a) Code mixing based on the source language (b) Code mixing based on the level of the language (2) To explain the factor that causes the Code Mixing exists in the compilation of Balinese pop song entitle “Bahagia Itu Sederhana” by Leeyonk Sinatra. The subject of this study is the compilation of Balinese pop song entitles “Bahagia Itu Sederhana” by Leeyonk Sinatra and the object of this study is the Code Mixing itself. Moreover the method of data collection is descriptive qualitative, in form of data reduction, data display and verification data. The result of this study shows that (1) The type of code mixing which are divided into two, they are (a) Code mixing based on the source language that obtained 88 data in which 85 data belongs to innercode-mixing and 3 data belongs to outer code-mixing, while there is no hybrid code mixing that found in this study. (b) Code Mixing based on the level of the language obtained 101 data in which 66 in form of word, 26 data in form of phrase and 9 data in form of clause. (2) There are at least 13 factors that cause the code mixing exist in this Balinese pop song, those are: (1) the minimum user of the code, (2) the use of popular term, (3) the speakers and their personality, (4) listener, (5) the place and time of the conversation occur, (6) the main of the conversation, (7) the reason, (8) function and purpose of the conversation, (9) types and level of the language, (10) the existence of the third person, (11) the topic, (12) the jokes and (13) the prestige. The recommendations from the discussion of code-mixing is very useful in learning Balinese because Bali is indispensable to use the language as an introduction to learning because certainly will be easily accepted and understood. And the purpose of communication that can be used as consideration in taking or using words from other languages which must be used in the Balinese language and which does not speak the language used in Bali.keyword : code mixing, Balinese pop song
SESELEH WANGUN INTRINSIK LAN GUNA SARAT SOSIAL RING NOVEL KI BARU GAJAH KAKAWIAN I MADE SUGIANTO Ni Putu Melda Andini .; Ida Ayu Putu Purnami, S.S., M.Pd .; Ida Bagus Made Ludy Paryatna, S.S. .
Jurnal Pendidikan Bahasa Bali Undiksha Vol. 3 No. 1 (2016)
Publisher : Universitas Pendidikan Ganesha

Show Abstract | Download Original | Original Source | Check in Google Scholar | DOI: 10.23887/jpbb.v3i1.7056

Abstract

KUUB Tetilik puniki matetujon anggen nelatarang indik (1) wangun intrinsik, lan (2) guna sarat sosial sane wenten ring novel Ki Baru Gajah. Jejering ring tetilik puniki inggih punika novel Ki Baru Gajah. Panandang tetilikannyane inggih punika wangun intrinsik lan guna sarat sosial sane wenten ring novel Ki Baru Gajah. Tetilikan puniki nganggen palihan deskriptif kualitatif lan nganggen metode kramaning studi pustaka miwah kramaning dokumentasi. Data tureksa sane kaanggen inggih punika deskriptif kualitatif, pah-pahannyane (1) reduksi data, (2) penyajian data, (3) tetingkesan. Kawentenan wangun intrinsik punika wenten pitu inggih punika (1) unteng, (2) lelintihan, (3) rerawatan, (4) pragina lan pawatekannyane, (5) paribasa, (6) genah sang pangawi miwah (7) piteket. Samian wangun intrinsik puniki prasida kapanggihin ring novel Ki Baru Gajah. Guna sarat sosial sane prasida kapanggihin ring novel Ki Baru Gajah inggih punika tresna wenten bhakti, tatwam asi, rasa kumanyama, satya, urati ring krama, eling ring swadharma wenten rasa pada gelahang, anut ring laksana, rasa mabesikan, anut ring kahuripan wenten sukerta, awiwahara, tulung-tinulung miwah swadharma sane pateh. Cutetnyane novel Ki Baru Gajah puniki sampun kawangun olih wangun sane jangkep tur guna sarat sosial sane kapanggihin ring novel Ki Baru Gajah mangda prasida kaanggen sasuluh ring kahuripan. Dumogi pikolih tetilikan puniki prasida mawiguna majeng ring pembina basa Bali pamekasnyane ring sajeroning novel. Kata Kunci : wangun Intrinsik, guna sarat sosial, novel ABSTRACT This study was aimed at describing (1) intrinsic elements, (2) social value in the novel entitled Ki Baru Gajah. The subject of this research was the novel Ki Baru Gajah. Meanwhile, the objects of this research were the intrinsic elements and social value of the novel. In order to achieve those goals, this research used descriptive qualitative design. The methods used in this research were literature review and documentation method. The obtained data were analyzed by using descriptive qualitative technique with the phases of: (1) data reduction, (2) data presentation, and (3) conclusion formulation. There are seven intrinsic elements, namely (1) theme, (2) plot, (3) background, (4) characters and characterization, (5) diction, (6) point of view, and (7) message. There are twelve social values, namely devotion, helping each other, kinship, loyalty, care, sense of belonging, discipline, emphaty, fairness, tolerance, cooperation, and democracy. It was concluded that the elements of the novel Ki Baru Gajah is well-contained with the constructive elements of novel and its social values can be used as a reference in social conduct. It is expected that the result of this research can be valuable and useful for Balinese language development especially in terms of novel. keyword : intrinsic elements, social value, novel
NGAWIGUNAYANG MEDIA AUDIO-VISUAL ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NEMBANGANG PUPUH SINOM RING SISIA KELAS XI IBB 2 SMA NEGERI 3 SINGARAJA Ni Luh Astini .; Prof. Dr.Ida Bagus Putrayasa,M.Pd .; Dr. I Ketut Paramarta, S.S.,M.Hum. .
Jurnal Pendidikan Bahasa Bali Undiksha Vol. 3 No. 1 (2016)
Publisher : Universitas Pendidikan Ganesha

Show Abstract | Download Original | Original Source | Check in Google Scholar | DOI: 10.23887/jpbb.v3i1.7170

Abstract

Tetilikan puniki matetujon mahbahang (1) runtutan pamargin pamalajahan sane patut sajeroning ngawigunayang media audio-visual anggen nincapang kawagedan nembangang pupuh Sinom ring sisia kelas XI IBB 2 SMA Negeri 3 Singaraja, (2) ngawigunayang media audio-visual prasida nincapang kawagedan nembangang pupuh Sinom ring sisia kelas XI IBB 2 SMA Negeri 3 Singaraja, miwah (3) panampen sisia ring kawentenan media audio-visual anggen nincapang kawagedan nembangang pupuh Sinom ring sisia kelas XI IBB 2 SMA Negeri 3 Singaraja. Wangun tetilikan wantah tetilikan tindakan kelas sane nganggen 2 siklus. Jejering tetilikannyane guru lan sisia kelas XI IBB 2 SMA Negeri 3 Singaraja. Panandang tetilikan wantah runtutan pamargin pamalajahan, kawagedan, miwah panampen sisia. Pamupulan data nganggen kramaning praktiasa, tes, angket/kuesioner, sadu wicara. Tata cara data tureksa sane kaanggen inggih punika analisis kuantitatif miwah analisis kualitatif. Pikolih tetilikan nyantenang (1) runtutan pamargin pamalajahan sane patut sajeroning ngawigunayang media audio-visual sakadi, (a) guru mahbahang materi ngenenin puisi Bali Tradisional, (b) guru ngedengang video anak nembangang pupuh Sinom, (c) guru nyarengin sisia mauruk nembangang pupuh Sinom, (d) guru nakenang pikobet sane kapanggihin sisia, (e) guru ngicenin panampen anggen muputang pikobet sane kapanggihin sisia. (2) ngawigunayang media audio-visual prasida nincapang kawagedan nembangang pupuh Sinom ring sisia kelas XI IBB 2 SMA Negeri 3 Singaraja ngranjing ring sesengguh becik antuk rerata 88,19 lan (3) panampen sisia ring kawentenan media audio-visual anggen nincapang kawagedan nembangang pupuh Sinom ngranjing ring sesengguh lintang positif antuk rerata 47,61. Mangda kawagedan sayan nincap, sisia kaaptiang sering mauruk.Kata Kunci : media audio-visual, nembangang pupuh Sinom. This study aimed to describe (1) measures effective to learning the use of audio-visual media to enhance the ability of singing pupuh Sinom in class XI IBB 2 SMA Negeri 3 Singaraja, (2) the use of audio-visual media is able to enhance the ability of singing pupuh Sinom, (3) student opinion of the audio-visual media to enhance the ability of singing pupuh Sinom. This study is designed in the form of classroom action research using 2 cycles. Subjects in this study are teachers and students in class XI IBB 2 SMA Negeri 3 Singaraja. The object of research is learning steps, abilities/skills, and students opinion. Collecting data using the method of observation, tests, questionnaires/questionnaire, and interviews. Analysis of the data used is the analysis of quantitative and qualitative analysis. These results of the research (1) measures effective to learning the use of audio- visual media such as: (a) teacher explains the material of the poem Bali Traditional, (b) teacher shows a video someone singing pupuh sinom, (c) teacher accompanying the students to practice singing pupuh sinom, (d) the teacher asks problems encountered by students, (e) teacher give solutions to solve the problems experienced by students. (2) the use of audio-visual media to enhance the ability of singing pupuh Sinom in class XI IBB 2 SMA Negeri 3 Singaraja entered in good categories with an average score of 88.19. (3) students opinion with the audio-visual media to enhance the ability of singing pupuh Sinom entered the category of very positive with an average of 47.61. Suggestions on this research is the ability already owned are oftenly trained to improve the skill.keyword : audio-visual media, singing pupuh Sinom.
NGAWIGUNAYANG MEDIA AUDIO-VISUAL ANGGEN NINCAPANG KAWAGEDAN NEMBANGANG PUPUH SINOM RING SISIA KELAS XI IBB 2 SMA NEGERI 3 SINGARAJA Ni Luh Astini .; Prof. Dr.Ida Bagus Putrayasa,M.Pd .; Dr. I Ketut Paramarta, S.S.,M.Hum. .
Jurnal Pendidikan Bahasa Bali Undiksha Vol. 3 No. 1 (2016)
Publisher : Universitas Pendidikan Ganesha

Show Abstract | Download Original | Original Source | Check in Google Scholar | DOI: 10.23887/jpbb.v3i1.7171

Abstract

Tetilikan puniki matetujon mahbahang (1) runtutan pamargin pamalajahan sane patut sajeroning ngawigunayang media audio-visual anggen nincapang kawagedan nembangang pupuh Sinom ring sisia kelas XI IBB 2 SMA Negeri 3 Singaraja, (2) ngawigunayang media audio-visual prasida nincapang kawagedan nembangang pupuh Sinom ring sisia kelas XI IBB 2 SMA Negeri 3 Singaraja, miwah (3) panampen sisia ring kawentenan media audio-visual anggen nincapang kawagedan nembangang pupuh Sinom ring sisia kelas XI IBB 2 SMA Negeri 3 Singaraja. Wangun tetilikan wantah tetilikan tindakan kelas sane nganggen 2 siklus. Jejering tetilikannyane guru lan sisia kelas XI IBB 2 SMA Negeri 3 Singaraja. Panandang tetilikan wantah runtutan pamargin pamalajahan, kawagedan, miwah panampen sisia. Pamupulan data nganggen kramaning praktiasa, tes, angket/kuesioner, sadu wicara. Tata cara data tureksa sane kaanggen inggih punika analisis kuantitatif miwah analisis kualitatif. Pikolih tetilikan nyantenang (1) runtutan pamargin pamalajahan sane patut sajeroning ngawigunayang media audio-visual sakadi, (a) guru mahbahang materi ngenenin puisi Bali Tradisional, (b) guru ngedengang video anak nembangang pupuh Sinom, (c) guru nyarengin sisia mauruk nembangang pupuh Sinom, (d) guru nakenang pikobet sane kapanggihin sisia, (e) guru ngicenin panampen anggen muputang pikobet sane kapanggihin sisia. (2) ngawigunayang media audio-visual prasida nincapang kawagedan nembangang pupuh Sinom ring sisia kelas XI IBB 2 SMA Negeri 3 Singaraja ngranjing ring sesengguh becik antuk rerata 88,19 lan (3) panampen sisia ring kawentenan media audio-visual anggen nincapang kawagedan nembangang pupuh Sinom ngranjing ring sesengguh lintang positif antuk rerata 47,61. Mangda kawagedan sayan nincap, sisia kaaptiang sering mauruk.Kata Kunci : media audio-visual, nembangang pupuh Sinom. This study aimed to describe (1) measures effective to learning the use of audio-visual media to enhance the ability of singing pupuh Sinom in class XI IBB 2 SMA Negeri 3 Singaraja, (2) the use of audio-visual media is able to enhance the ability of singing pupuh Sinom, (3) student opinion of the audio-visual media to enhance the ability of singing pupuh Sinom. This study is designed in the form of classroom action research using 2 cycles. Subjects in this study are teachers and students in class XI IBB 2 SMA Negeri 3 Singaraja. The object of research is learning steps, abilities/skills, and students opinion. Collecting data using the method of observation, tests, questionnaires/questionnaire, and interviews. Analysis of the data used is the analysis of quantitative and qualitative analysis. These results of the research (1) measures effective to learning the use of audio- visual media such as: (a) teacher explains the material of the poem Bali Traditional, (b) teacher shows a video someone singing pupuh sinom, (c) teacher accompanying the students to practice singing pupuh sinom, (d) the teacher asks problems encountered by students, (e) teacher give solutions to solve the problems experienced by students. (2) the use of audio-visual media to enhance the ability of singing pupuh Sinom in class XI IBB 2 SMA Negeri 3 Singaraja entered in good categories with an average score of 88.19. (3) students opinion with the audio-visual media to enhance the ability of singing pupuh Sinom entered the category of very positive with an average of 47.61. Suggestions on this research is the ability already owned are oftenly trained to improve the skill.keyword : audio-visual media, singing pupuh Sinom.
NGAWIGUNAYANG MODEL PAMALAJAHAN MADASAR PIKOBET (BERBASIS MASALAH) ANGGEN NINCAPANG PANGRESEP ANGGAH-UNGGUHING BASA RING SAJERONING PAPLAJAHAN BASA BALI SISIA KELAS XI MIPA 6 SMA NEGERI 4 SINGARAJA Ni Putu Ira Suciptawati .; Prof. Dr. I Nyoman Sudiana, M.Pd .; Prof. Dr. I Nengah Martha,M.Pd .
Jurnal Pendidikan Bahasa Bali Undiksha Vol. 3 No. 1 (2016)
Publisher : Universitas Pendidikan Ganesha

Show Abstract | Download Original | Original Source | Check in Google Scholar | DOI: 10.23887/jpbb.v3i1.7172

Abstract

KUUB Tetilik puniki matetujon nelatarang indik (1) pangresep anggah-ungguhing basa ring sajeroning paplajahan basa Bali sisia kelas XI MIPA 6 SMA Negeri 4 Singaraja lan (2) penampen sisia indik ngawigunayang model pamalajahan madasar pikobet (berbasis masalah). Soroh tetilikan sane kalaksanayang inggih punika penelitian tindakan kelas (PTK). Jejering tetiliknyane inggih punika sisia kelas XI MIPA 6 SMA Negeri 4 Singaraja. Panandang tetiliknyane inggih punika ngawigunayang model pamalajahan madasar pikobet (berbasis masalah) lan kawagedan sisia nyurat sambrama wacana nganutin anggah-ungguhing basa Bali. Tetilik puniki nganggen tigang piranti mupulang data minakadi piranti pratiaksa anggen nguningin tata titi pamalajahan, piranti tes anggen nguningin pikolih nyurat sambrama wacana lan piranti kuesioner anggen nguningin pikolih penampen sisia indik model pamalajahan sane kawigunayang. Tetilik puniki nganggen kalih teknik analisis data inggih punika deskriptif kualitatif lan deskriptif kuantitatif. Pikolih tetiliknyane inggih punika: (1) pikolih tes kawagedan sisia nincap 10,25% minakadi siklus I ngamolihang 2594 lan siklus II ngamolihang 3004. (2) penampen sisia saking siklus I ka siklus II prasida nincap 13% minakadi saking 29,62 nincap dados 29,75. Dadosnyane, prasida kacutetang yening ngawigunayang model pamalajahan madasar pikobet prasida nincapang pangresep sisia indik paplajahan anggah-ungguhing basa lan penampen sisia ri kala nyarengin paplajahan antuk ngawigunayang model paplajahan madasar pikobet. Panilik ngarepang sumangdane guru bidang studi prasida ngawigunayang model pamalajahan madasar pikobet ri kala ngamargiang paplajahan basa Bali utaminyane indik anggah-ungguhing basa Bali. Kata Kunci : Kruna jejaton : anggah-ungguhing basa Bali, paplajahan basa Bali This study aimed to describe (1) the understanding anggah-ungguhing basa in Balinese language lesson in students at XI MIPA 6 in SMA Negeri 4 Singaraja and (2) the students' responses on the application of problem-based learning model. This type of research is classroom action research (CAR). The subject of the study is students’ at XI MIPA 6 in SMA Negeri 4 Singaraja. The object of the study is the application of problem-based learning model and the student's ability of the students’ writing skill in write welcome discourse according to anggah-ungguhing basa Bali. This study uses three ways of collecting data, first is observation, to determine the learning activities, second is a written test to find out the results of write welcom discourse and third is questionnaires to evaluate the response of the students on applied learning models. This study uses two techniques of data analysis, there are descriptive qualitative and quantitative descriptive. The results of the research are: (1) the results of the test's ability to rise 10.25% is cycle I obtained in 2594 and the second cycle obtain 3004. (2) the response of students from the first cycle to the second cycle increased by 13% which increased to 29.75 from 29.62. So it can be conclude, the application of problem based learning can enhance students' understanding of the lesson anggah-ungguhing basa and student response when following the study of using problem-based learning model. The researchers suggest that the subject teachers can apply problem-based learning model while giving Balinese language lessons especially in anggah-ungguhing basa Bali.keyword : anggah-ungguhing basa Bali, instruction Bali language.
SESELEH GUNA SARAT PAGURON-GURON LAN PITEKET SAJERONING KAHURIPAN SANE WENTEN RING PUPULAN CERPEN "BELOG" RERIPTAN I PUTU GEDE RAKA PRAMA PUTRA Ni Kadek Lia Agustini .; Prof. Dr. I Nengah Martha,M.Pd .; Ida Ayu Putu Purnami, S.S., M.Pd .
Jurnal Pendidikan Bahasa Bali Undiksha Vol. 3 No. 1 (2016)
Publisher : Universitas Pendidikan Ganesha

Show Abstract | Download Original | Original Source | Check in Google Scholar | DOI: 10.23887/jpbb.v3i1.7173

Abstract

Tetilikan puniki matetujon mahbahan (1) guna sarat paguron-guron pupulan cerpen “Belog” reriptan I Putu Gede Raka Prama Putra, (2) piteket pupulan cerpen “Belog” reriptan I Putu Gede Raka Prama Putra. Tetilikan puniki pinaka tetilikan kapustakaan sane madue sifat deskriptif kualitatif. Jejering tetilik puniki inggih punika pupulan cerpen “Belog” reriptan I Putu Gede Raka Prama Putra. Penandang tetilik puniki inggih punika guna sarat paguron-guron lan piteket pupulan cerpen “Belog” reriptan I Putu Gede Raka Prama Putra. Tetilikan puniki nganggen kali kramaning mupulang data inggih punika kramaning dokumentasi miwah studi pustaka taler dokumentasi kawantu antuk nganggen piranti tetilik marupa kartu data. Data tureksa sane kaanggen inggih punika (1) nyelehin Data, (2) nyorohang data, (3) pangwedar data, (4) pamicutet. Pikolih tetilikan puniki nyantenang (1) guna sarat paguron-guron ring pupulan cerpen “Belog” reriptan I Putu Gede Raka Prama Putra kapolihang 7 (pitu) inggih punika parama tatwa (religius), arjawa (jujur), winaya (disiplin), pasawitran (bersahabat/komunikatif), urati ring palemahan (peduli lingkungan), urati ring pasemetonan (peduli sesama), lan sutindih (tanggung jawab). (2) Piteket sane wenten ring pupulan cerpen “Belog” puniki samian mabuat pisan majeng ring krama pamekasnyane para yowana. Dumogi para krama prasida nglestariang lan nglimbakang kasusastraan Bali pamekasnyane pupulan cerpen.Kata Kunci : cerpen, guna sarat paguron-guron, piteket This study aims to describe (1) the value of character education collection of short stories "Belog" by I Putu Gede Raka Prama Putra, (2) the mandate of the short story collection "Belog" by I Putu Gede Raka Prama Putra. This research is descriptive qualitative nature of the libraries. The subjects were a collection of short stories "Belog" by I Putu Gede Raka Prama Putra. The object of this study is the value of character education and the mandate contained in the collection of short stories "Belog" by I Putu Gede Raka Prama Putra. This study uses two methods of data collection which is the method of documentation and literature as well as the documentation is assisted by using a research tool in the form of a data card. Data analysis methods were used: (1) data analysis, (2) classification of data, (3) explain the data, (conclusion). The results of this study is to show (1) the value of character education in the short story collection "Belog" by I Putu Gede Raka Prama Putra obtained seven (7) that is religious, honest, disciplined, friendly / communicative, caring environment, caring neighbor, responsibility. (2) the mandate in the short story collection "Belog" This is all very useful for people, especially young children. Hopefully the community can preserve Bali in particular literary short story collection.keyword : character building, mandate, short stories
NGAWIGUNAYANG PIRANTI WAYANG CENKBLONK PINAKA UTSAHA NINCAPANG KAWAGEDAN NYURAT LENGKARA SANE MADAGING BASITA PARIBASA SISIA KELAS VII H SMP NEGERI 1 SUKASADA I Gede Suputra .; Drs. Gede Gunatama, M.Hum. .; Ida Bagus Rai, S.S., M.Pd .
Jurnal Pendidikan Bahasa Bali Undiksha Vol. 3 No. 1 (2016)
Publisher : Universitas Pendidikan Ganesha

Show Abstract | Download Original | Original Source | Check in Google Scholar | DOI: 10.23887/jpbb.v3i1.7174

Abstract

Tetilik puniki matetujon (1) nelatarang pamargin pangajah-ajahan nganggen piranti wayang cenkblonk pinaka utsaha nincapang kawagedan nyurat lengkara sane madaging basita paribasa, (2) nelatarang panincapan pikolih malajah nyurat lengkara sane madaging basita paribasa nganggen piranti wayang cenkblonk, lan (3) nelatarang panampen sisia ring sajeroning pangajah-ajahan nganggen piranti wayang cenkblonk. Tetilikan puniki nganggen palihan penelitian tindakan kelas (PTK). Jejering ring tetilikan puniki inggih punika sisia kelas VII H SMP Negeri 1 Sukasada. Sumber data ring tetilikan puniki inggih punika pikolih tes ring panguntating siklus. Data ngeninin indik pamargin pangajah-ajahan nyurat lengkara sane madaging basita paribasa nganggen piranti wayang cenkblonk kapupulang nganggen kramaning seseleh sane katureksain nganggen kramaning deskriptif kualitatif. Data ngeninin indik kawagedan nyurat lengkara sane madaging basita paribasa kapupulang nganggen kramaning tes sane katureksain nganggen kramaning deskriptif kuantitatif. Data ngeninin indik panampen sisia kapupulang nganggen kramaning angket utawi kuesioner sane katureksain nganggen kramaning deskriptif kuantitatif. Pikolih tetilikan puniki nyihnayang yening (1) pamargin pangajah-ajahan nyurat lengkara sane madaging basita paribasa nganggen piranti wayang cenkblonk efektif kawigunayang, (2) piranti wayang cenkblonk prasida nincapang kawagedan sisia nyurat lengkara sane madaging basita paribasa, lan (3) panampen sisia majeng pangajah-ajahan nyurat lengkara sane madaging basita paribasa nganggen piranti wayang cenkblonk inggih punika pinih becik. Sisia kadudut manah nyane malajah nyurat basita paribasa ring sajeroning lengkara nganggen piranti wayang cenkblonk. Kata Kunci : piranti, wayang cenkblonk, nyurat, basita paribasa This study aimed to (1) Describe the steps of learning using wayang cenkblonk media in improving the ability to write basita paribasa into the sentence, (2) Describe the writing outcome basita paribasa into sentences and, (3) Describe the response of students in learning using wayang cenkblonk media. This study used the classroom action research (CAR). The subject of this study was the students in seventh grade (VII) in class H at SMP Negeri 1 Sukasada. Source data from this study is the final test results from each cycle. Data on the steps of learning to write basita paribasa in sentences using wayang cenkblonk media were collected by the observation method and analyzed by descriptive qualitative method. Data regarding the ability to write in sentences basita paribasa were collected by the test and analyzed by quantitative descriptive method. Data on students' responses were collected by questionnaire or questionnaires then analyzed in quantitative descriptive method. The results of this study indicate that (1) the steps of learning to write basita paribasa in sentences using wayang cenkblonk media effectively implemented, (2) wayang cenkblonk media can improve students' ability to write basita paribasa in sentences and (3) the response of students in process of learning of writing basita paribasa in sentences using wayang cenkblonk media was very nice. Students were motivated to learn to write basita paribasa using wayang cenkblonk media.keyword : media, wayang cenkblonk, writing, basita paribasa